عوامل موثر در ناباروری زنان و مردان

عوامل متعددی باعث ناباروری آقایان و خانم ها می شوند و دلایل آن در مرد و زن با یکدیگر متفاوت است. در این مقاله به بررسی دلایل مختلف ناباروری در زنان و مردان می پردازیم؛ البته دلایل مشترکی نیز بین آن ها وجود دارد که عبارت هستند از:

1. کمبود خواب در آقایان و بانوان یکی از عوامل موثر و مشترک در ناباروری است. بدن یک فرد در طول شبانه روز به استراحت نیاز دارد و زمانی که شما این موهبت را از آن دریغ می کنید در حال آسیب وارد کردن به اعضای بدن خود هستید! یکی از مواردی که معلول این آسیب دیدگی است هورمون هایی است که از مغز خانم ها و آقایان ترشح می شود و در تولید مثل تاثیر بسیاری دارد. معروف ترین آن ها هورمون ملاتونین است که ترشح نامنظم و یا کم این هورمون باعث بروز ناباروری در زنان و مردان می شود.
2. عامل دیگری که به صورت مشترک در بانوان و آقایان ممکن است باعث ناباروری شود استرس است. وجود استرس در بانوان باعث می شود که دوران قاعدگی نامنظم اتفاق بیفتد و تخمک گذاری نیز به تاخیر بیفتد. استرس در آقایان نیز سبب کاهش کیفیت اسپرم می شود و سبب می شود که فرد در نهایت به ناباروری مبتلا شود.

آشنایی با ناباروری

اگر یک زن حداکثر پس از ۱۲ ماه رابطه محافظت نشده، باردار نشود، ناباروری اتفاق افتاده است. در ناباروری، یکی از همسران یا هر دوی آن ها ممکن است نابارور باشند. البته با بالارفتن سن در بانوان اگر پس از شش ماه رابطه محافظت نشده یک بانوی بالای ۳۵ سال باردار نشود، زوج نابارور در نظر گرفته می شود و باید آزمایش های متعددی از جمله عکس رنگی رحم در بانوان انجام شود تا مشخص گردد کدام یک عامل این اتفاق است.

نوبت دهی عکس رنگی رحم

عوامل موثر بر ناباروری زنان

بالا رفتن سن خانم ها شایع ترین دلیل ناباروری در زنان است. زنانی که دارای سن ۳۵ سال به بالا هستند با کاهش شانس باروری مواجه می شوند. اگر احتمال بارداری در یک زن بین سن ۲۰ تا ۳۰ سال را ۲۵ الی ۳۰ درصد در ماه در نظر بگیریم، این میزان با بالا رفتن سن زن و در چهل سالگی او به ۱۰ درصد کاهش پیدا می کند.

قاعدگی نامنظم

منظم بودن قاعدگی باعث تخمک گذاری های منظم در بانوان می شود اما، زمانی که قاعدگی یک زن نامنظم باشد، معمولاً عمل تخمک گذاری هم انجام نمی شود. عواملی که می‌ تواند در تخمک گذاری یک زن تاثیرگذار باشد عبارت هستند از:

1. بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک
2. بیماری تیروئید
3. اختلالات هورمونی
4. اضافه وزن
5. کمبود وزن
6. آسیب دیدگی در لوله های فالوپ

مشکل در لوله فالوپ

در سیستم تولید مثل بانوان قسمتی وجود دارد که به آن لوله های فالوپ می گویند. لوله های فالوپ محل لقاح اسپرم و تخمک با یکدیگر هستند. اگر لوله های فالوپ دارای انسداد باشد یا به اصطلاح چسبندگی لوله فالوپ داشته باشید و یا اینکه این لوله ها آسیب دیده باشند، احتمال ناباروری در زنان افزایش پیدا می کند. عواملی که باعث می شود لوله های فالوپ مسدود شوند عبارت هستند از:

1. عفونت ها از جمله عفونتهای جنسی مانند سوزاک و کلامیدیا
2. جراحی لگن

بیماری آندومتریوز

در این بیماری دیواره رحم بیش از حد طبیعی رشد می کند تا جایی که سبب می شود بخش های مختلف رحم مانند لوله های رحم و لگن در گیر شوند و سبب می شود که تخمک گذاری با اختلال مواجه شود. با ادامه پیدا کردن این فرآیند، باروری غیر ممکن می شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند معمولاً دارای شکم دردهای فراوانی می‌ باشند و معمولا شدت شکم درد آن ها قبل از به وقوع پیوستن قاعدگی افزایش پیدا می کند.

پولیپ رحم

از عواملی که باعث ناباروری می شود می توان به فیبروئید های رحمی یا پولیپ رحم اشاره کرد. فیبروئیدها به شکل تومور در رحم ظاهر می شوند البته، آن ها غیر سرطانی هستند. مشکلی که در اثر بروز فیبروئید در رحم به وجود می آید و مسدود شدن لوله های آن است که سبب می شود اسپرم و تخمک نتوانند به یکدیگر برسند و در نتیجه ناباروری اتفاق بیفتد.

ناهنجاری در گردن رحم

یکی دیگر از عوامل ناباروری، زایمان زودرس و ناراحتی تولد نارس، مشکلاتی است که در گردن رحم وجود دارد. مشکل به این صورت است که نیمی از رحم تشکیل شده است و نیم دیگر آن تشکیل نشده و به اصطلاح آناتومی رحم تک شاخ شده است. عوارض رحم تک شاخ، بیماری های کلیوی نیز می تواند باشد.

مشکل در سیستم ایمنی بدن

زمانی که سیستم ایمنی یک فرد با مشکل مواجه شود، اسپرم هایی که به رحم وارد می شوند توسط سیستم ایمنی به عنوان یک عامل خطر آفرین شناخته می شوند. در این شرایط سیستم ایمنی تلاش می کند تا آن ها را از بین ببرد.

سرطان ناحیه تناسلی

اگر فردی در ناحیه تناسلی خود دچار سرطان باشد، باروری او با اختلال مواجه خواهد شد. برای مثال سرطان های رحم، سرطان تخمدان و سرطان دهانه رحم همگی مواردی هستند که باعث ناباروری زن می شوند.

عوامل موثر در ناباروری مردان

اگر عوامل موثر در نازایی را به سه قسمت تقسیم کنیم، یک قسمت از آن مربوط به آقایان است. عوامل موثر در ناباروری مردان به دلیل عدم توانایی آقایان در تولید اسپرم یا انزال اسپرم است. آقایانی که دارای اسپرم های با کیفیت پایین هستند نیز ممکن است به ناباروری مبتلا شوند. برای مشخص شدن کیفیت اسپرم باید تعداد، حرکت و شکل اسپرم ها را اندازه گیری کرد.
برخی از بیماری هایی که سبب می شود یک مرد نتواند به مقدار طبیعی اسپرم تولید کند و یا اینکه دچار اختلال در انزال شود عبارت هستند از:
1. آقایانی که مبتلا به دیابت هستند.
2. آقایانی که در اثر رابطه جنسی دچار عفونت شده است.
3. آقایانی که در نعوظ خود با اختلال مواجه هستند.
4. آقایانی که با مواد آسیب رسان و مخرب مانند مواد رادیواکتیو، جیوه، مس، کلرید وینیل، کادمیوم و … در تماس هستند.
5. آقایانی که به ناحیه تناسلی آنها ضربه وارد شده است.
6. افراد مبتلا به واریکوسل.
7. آقایانی که دارای بیماری فیبروز کیستیک هستند.
8. مردان دارای اضافه وزن.
9. افراد سیگاری.
10. مردان با مشکلات بیضه در دوران کودکی.
11. افرادی که از مواد مخدر استفاده می کنند.

عوامل ژنتیکی

تاثیر ژنتیک بر ناباروری بر کسی پوشیده نیست. به صورت طبیعی آقایان باید دارای یک کروموزوم x و یک کروموزوم y باشند. اگر مردی به دلیل ژنتیکی دارای دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y باشد، در این حالت بیضه های او رشد غیر طبیعی می کنند و تعداد اسپرم های موجود در آن ها کم خواهد شد و در نهایت ناباروری اتفاق می‌افتد.

بیماری اوریون

بیماری اوریون یکی از بیماری هایی است که ممکن است در طول زندگی خود به آن مبتلا شوید. اگر آقایان پس از رسیدن به سن بلوغ به اوریون مبتلا شوند ممکن است با التهاب بیضه ها مواجه شوند که در اثر این التهاب، اسپرم های تولید شده تحت تاثیر قرار می گیرند.

مشکل هیپوسپادیاس

هیپوسپادیاس مشکلی است که معمولاً در بین ۵۰۰ نوزاد پسر، در یکی از آن ها دیده می شود. این مشکل سبب می ‌شود که اسپرم به درستی به بدن زن نرسد و ناباروری اتفاق بیفتد البته، این مشکل در دوران نوزادی با روش های جراحی قابل حل است.

بیماریهایی که باعث بروز ناباروری در آقایان می شود
برخی از بیماری هایی که سبب بروز ناباروری در آقایان می شوند در ادامه آورده شده است
1. سیستیک فیبروزیس
2. کم خونی
3. سندروم کوشینگ
4. دیابت
5. تیروئید
برای درمان ناباروری چه کاری باید انجام داد
اولین اقدامی که در درمان ناباروری باید به آن توجه کنید مراجعه کردن به یک متخصص است تا اینکه بتواند علت ناباروری را تشخیص دهید. یک زوج نابارور باید به صورت همزمان به متخصص اورولوژیست و متخصص زنان مراجعه کنند. در برخی از شرایط تنها هزینه ای که لازم است برای این کار انجام دهید، پرداخت هزینه عکس رنگی رحم است و مشکل شما در این عکس مشخص می شود. به هر جهت اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید هر چه زودتر به متخصص مراجعه کنید تا بتوانید مشکل ناباروری خود را برطرف کنید:
1. پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی هنوز باردار نشده اید البته، این قاعده برای بانوان زیر ۳۵ سال است.
2. پس از ۶ ماه رابطه جنسی هنوز باردار نشده اید البته، این قاعده برای بانوان ۳۵ سال به بالا صادق است.
3. اگر سابقه یائسگی زودرس در خانواده دارید.
4. اگر تحت شیمی درمانی قرار گرفته‌ اید.
5. دچار قاعدگی نامنظم هستید.
6. لوله های رحمی شما آسیب دیده است.
7. اگر به تازگی سرطان شما درمان شده است.