ناباروری ثانویه در زنان و مردان

ناباروری ثانویه در زنان و مردان یکی از مسائل پیچیده و تأثیرگذار در زندگی زوجین است. ناباروری ثانویه به موقعیتی اطلاق می شود که زوجین پیش از این توانایی تولید مثل را داشته اند ولی به دلایل مختلفی از جمله مشکلات جنسی، عفونت ها، اختلالات هورمونی، آسیب های ساختاری و دیگر عوامل، توانایی باروری خود را از دست داده باشند. در این مقاله، به بررسی علل و نحوه تشخیص ناتوانی ثانویه در تولید مثل زنان و مردان می پردازیم.

ناباروری ثانویه چیست؟

ناباروری ثانویه در زنان و مردان به وضعیتی اشاره دارد که در آن فردی که قبلاً توانایی تولید مثل را داشته است، به دلایل مختلف در تولید مثل ناتوان می‌شود. به عبارت دیگر، ناتوانی در باروری ثانویه زمانی رخ می‌دهد که یک زوج در گذشته قادر به باروری بوده و توانایی تولید مثل را داشته اند، اما در حال حاضر نمی‌توانند باروری را تجربه کنند.

ناباروری ثانویه درمردان

ناتوانی در تولید مثل ثانویه در مردان به معنای عدم توانایی مرد برای تولید اسپرم با کیفیت یا انتقال آن به رحم زن است. تشخیص ناباروری ثانویه در مردان معمولاً از طریق مراجعه به یک پزشک تخصصی ناباروری یا متخصص اورولوژی انجام می شود. فرایند تشخیص ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مصاحبه و تاریخچه پزشکی: پزشک شما در مورد علائم، تاریخچه باروری، تاریخچه پزشکی و سابقه جراحی هایی که داشته اید، سوال خواهد پرسید. اطلاعاتی مانند استفاده از داروها، تاریخچه عفونت های تناسلی، تاریخچه ضربه ها یا صدمات به منطقه تناسلی نیز مورد بررسی قرار می گیرد.
بررسی های آزمایشگاهی: پزشک ممکن است آزمایشات خون و اسپرم را درخواست کند تا عملکرد سیستم تناسلی شما را بررسی کند. این آزمایش ها می تواند شامل شمارش اسپرم، سنجش حرکت و شکل اسپرم، سطح هورمون های تستوسترون و دیگر هورمون های مرتبط با تولید اسپرم باشد.
آزمایشات تصویربرداری: برخی از آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی تناسلی (اکوگرافی)، رادیوگرافی تناسلی و جراحی تزریق رنگ ممکن است برای بررسی نقص های ساختاری در سیستم تناسلی استفاده شوند.
آزمایشات تخصصی: در صورت لزوم، پزشک ممکن است برخی از آزمایشات تخصصی مانند بیوپسی از بیضه (گرفتن نمونه از بافت بیضه) یا آزمایش های ژنتیکی برای بررسی مشکلات ارثی و ژنتیکی مرتبط با ناباروری درخواست کند.

ناباروری ثانویه در زنان

ناتوانی در تولید مثل ثانویه در زنان می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. تشخیص ناباروری ثانویه در زنان ممکن است با استفاده از روش ها و آزمایش های مختلفی انجام شود. برخی از روش های رایج را در این بخش معرفی می کنیم:

تاریخچه پزشکی و مصاحبه: پزشک ممکن است اطلاعاتی در مورد تاریخچه پزشکی شما و علائمی که ممکن است شما را نابارور کنند، بپرسد. مصاحبه شامل سوالاتی درباره دوره های قاعدگی نامنظم، عفونت های تناسلی قبلی، عمل جراحی قبلی و سایر عواملی است که ممکن است تاثیرگذار باشند.
آزمایشات هورمونی: آزمایش خون برای اندازه گیری سطوح هورمون های تنظیم کننده تخمک گذاری و سایر فرایندهای تولید جنین می تواند انجام شود. این آزمایشات می توانند اطلاعاتی درباره عملکرد تخمدان ها و سطوح هورمونی شما را دریافت کنند.
سونوگرافی: با استفاده از سونوگرافی، تصاویری از رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها به دست می آید. این تصاویر می توانند ضایعات ساختاری، عفونت ها یا سایر مشکلاتی را که منجر به ناباروری شده اند، نشان دهند.
هیستروسالپینگوگرافی یا عکس رنگی رحم: در این روش، ماده ای رنگی به رحم و لوله های فالوپ تزریق می شود و سپس با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری از رحم و لوله های فالوپ به دست می آید. این روش می تواند به تشخیص ضایعات ساختاری و انسداد لوله ها کمک کند.
لاپاروسکوپی: در برخی موارد، برای تشخیص دقیق تر وضعیت ساختاری یا عملکرد تخمدان ها و لوله های فالوپ، لاپاروسکوپی ممکن است انجام شود. در این روش، یک دوربین کوچک از طریق یک برش کوچک در ناحیه شکمی وارد می شود تا تصاویر دقیقی از داخل شکم و ارگان های تناسلی بدست آید.

دلایل ناباروری ثانویه

علل ناباروری ثانویه در مردان می تواند مرتبط با عوامل متعددی باشد، از جمله:

اختلالات هورمونی: اختلالات در سطح هورمون های تستوسترون و دیگر هورمون های مرتبط با تولید اسپرم می تواند منجر به ناباروری در مردان شود. این اختلالات ممکن است ناشی از مشکلات در سیستم هورمونی مغز و غده های تناسلی باشد.
عفونت ها: عفونت های ناشی از باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها می توانند منجر به ناباروری در مردان شوند. عفونت در سیستم تناسلی مردان می تواند تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت و حرکت آن را کاهش دهد.
ضربه ها و صدمات: ضربه ها و صدماتی که به منطقه تناسلی مردان وارد می شود، می تواند باعث کاهش تولید اسپرم یا انسداد مسیرهایی که اسپرم را به خارج از بدن منتقل می کنند، شود.
عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی می توانند تأثیر مستقیم یا غیرمستقیمی بر روی تولید اسپرم و ناتوانی در تولید مثل ثانویه در مردان داشته باشند. به عنوان مثال، تماس با مواد شیمیایی مضر، قرار گرفتن در معرض اشعه X و گرما، استفاده از مواد مخدر و الکل و سیگار می توانند عوامل محیطی باشند که تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار می دهند.
مشکلات ساختاری و تنظیمی: برخی مشکلات ساختاری و تنظیمی در سیستم تناسلی مردان می توانند باعث ناباروری ثانویه در مردان شوند. مانند انسداد لوله های منی، عدم تشکیل اسپرم، وجود نقص های ارثی و غیره.

مهم ترین دلایل ناباروری ثانویه در زنان را می توان موارد زیر برشمرد:

اختلالات هورمونی: تغییرات در سطوح هورمون های تنظیم کننده تولید و رشد جنین می تواند منجر به ناباروری ثانویه شود. مثال هایی از این اختلالات شامل سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و اختلالات تیروئیدی هستند.
عفونت های تناسلی: عفونت های ناشی از باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند به عفونت رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها منجر شوند و در نتیجه باعث ناتوانی در تولید مثل ثانویه در زنان شوند.
ضایعات ساختاری: وجود ضایعات ساختاری در رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها می تواند توانایی تخمک گذاری و تولید جنین را کاهش دهد. این ضایعات می توانند ناشی از عمل جراحی قبلی، التهابات یا عوامل دیگر باشند.
عوامل سنی: با پیشرفت سن، توانایی تولید تخمک در زنان کاهش می یابد و احتمال بروز ناباروری ثانویه در زنان افزایش می یابد.
عوامل روانشناختی و استرس: استرس، اضطراب و مشکلات روانی می توانند بر سیستم تناسلی زنان تأثیر منفی بگذارند و منجر به ناباروری در زنان شوند.

نتیجه گیری

ناباروری ثانویه در زنان و مردان مشکلی پیچیده است که می تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی زوجین داشته باشد. بررسی علل، تشخیص و راهکارهای درمانی این مشکل می تواند به زوجین کمک کند تا تصمیم گیری صحیح و مناسب در خصوص روش های درمانی را انجام دهند. با توجه به پیشرفت های پزشکی و فناوری، امروزه راهکارهای متنوعی برای مدیریت ناتوانی در تولید مثل ثانویه وجود دارد که به زوجین امیدواری می دهد.

توصیه می شود که زوجین مشکلات خود را با پزشک خود مطرح کنند و برنامه درمانی مناسب را طراحی کنند. همچنین، حمایت از یکدیگر، تغییر سبک زندگی به سمت سالم تر بودن و استفاده از منابع و اطلاعات قابل اعتماد نقش مهمی در مدیریت و پیشگیری از ناباروری ثانویه دارند.

منبع:

https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/find-a-program-or-service/penn-fertility-care/secondary-infertility#.