غذا در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا نه تنها بر سلامت مادر، بلکه بر رشد و تکامل جنین نیز تاثیر مستقیم میگذارد. غذای مناسب دوران بارداری، در این دوران، به مادر کمک میکند تا از جنین در حال رشد حمایت کند.
موارد زیر نمونههایی از تغذیه در دوران حاملگی هستند که با خوردن آن ها می توانید نیازهای خود و جنین خود را برطرف کنید:
با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل و مصرف مکملهای دوران بارداری، میتوانید مطمئن شوید که تمام غذای مناسب در دوران بارداری که مورد نیاز خود و کودکتان است را دریافت میکنید.
غذاهای مفید در دوران بارداری، غذاهایی هستند که سرشار از مواد مغذی ضروری برای رشد و تکامل جنین و حفظ سلامتی مادر هستند. این غذاها باید به طور متعادل و متنوع از تمام گروههای غذایی انتخاب شوند.
تغذیه دوران بارداری آنقدر مهم است که در بسیاری از موارد، زنان حتی قبل از مثبت شدن تست بارداری، مصرف ویتامین هایی مانند اسید فولیک را شروع می کنند. با فهمیدن این موضوع، باید نسبت به تغذیه خود بیشتر از قبل دقت کنید و مصرف غذاهای ناسالم را کنار بگذارید. اولین قدم وارد کردن مواد غذایی سالم و متنوع توصیه شده به برنامه غذایی روزانه است؛ همچنین، فراموش نکنید که آب زیادی بنوشید. مصرف روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب ضروری است. نوشیدن این مقدار آب در مراقبت های پس از بارداری نیز توصیه می شود.
آهن: در این دوره، حجم خون شما برای حمایت از شکلگیری و مراقبت از جنین افزایش مییابد. اگر آهن کافی از غذا دریافت نکنید، دائماً احساس خستگی خواهید کرد و همچنین دچار کمخونی میشوید. غذای مناسب در دوران بارداری باید حاوی ۲۷ میلیگرم آهن باشد.
کلسیم: برای دریافت کلسیم از منابع غذایی مانند لبنیات و سبزیجات برگ سبز استفاده کنید. اگر کلسیم را به برنامه غذایی خود اضافه نکنید، بدن شما برای تأمین کلسیم مورد نیازش، آن را از استخوان ها و دندان های شما برمی دارد و باعث ضعیف و شکننده شدن آنها می شود.
غذای مناسب دوران بارداری حای پروتئین است. برای دریافت پروتئین از ماهی و پنیر کم چرب استفاده کنید. البته مطمئن شوید ماهیهایی با جیوه کم مصرف میکنید. میزان مصرف روزانه پروتئین شما باید بین ۷۵ تا ۱۰۰ گرم باشد.
در دوران بارداری، افزایش مصرف آب برای هیدراته نگه داشتن بدن شما ضروری است. میوه ها و سوپ های بیشتری را در رژیم غذایی در دوران حاملگی خود بگنجانید. به جای مصرف سه وعده غذای سنگین، بهتر است ۵-۶ وعده غذایی کوچکتر میل کنید.
B6: برای کاهش تهوع بارداری، مصرف غذاهای غنی از ویتامین B6 مفید است. منابع غذایی حاوی ویتامین B6 شامل گوشتهای بدون چربی، مرغ، تخممرغ، حبوبات، سویا، مغزها، دانهها و آووکادو میشود.
فولات یا اسید فولیک: در حالی که مصرف مکمل اسید فولیک در دوران بارداری رایج است، اما داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فولات در ماه سوم بارداری نیز ضروری است. منابع غذایی غنی از فولات عبارتند از: بروکلی، مرکبات، لوبیا، عدس، جوانه بروکسل، بامیه، مارچوبه، اسفناج و کلم.
امگا3: در ماه سوم بارداری، مصرف امگا ۳ برای رشد چشم و مغز جنین ضروری است. منابع غذایی غنی از امگا ۳ شامل سویا، گردو، تخم چیا، تخم کتان، ماهی آزاد، ماهی ساردین و برنج قهوهای باشند که جز تغذیه دوران حاملگی هستند.
کلسیم: بهترین منابع کلسیم، لبنیات هستند که برای رشد سالم استخوان های جنین و پیشگیری از پوکی استخوان در زنان باردار ضروری است. اگر به لبنیات حساسیت دارید، می توانید از سایر مواد غذایی غنی از کلسیم مانند کلم، کنجد و ساردین استفاده کنید.
روی: روی یک ماده معدنی حیاتی برای سیستم ایمنی و عصبی به شمار می رود که باید در تغذیه در دوران حاملگی وجود داشته باشد. منابع غذایی غنی از روی عبارتند از: گوشت قرمز، اسفناج، جوانه گندم، قارچ، صدف، تخمه کدو حلوایی، مرغ، مغزها و لوبیا.
ویتامین دی: قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف غذاهایی مانند، ماهیهای چرب، زرده تخم مرغ، روغن کبد ماهی، غلات غنی شده و شیر غنی شده
تغذیه دوران حاملگی ممنوعیت هایی دارد. ممنوعات غذایی در ماه های مختلف متفاوت است برای مثال در ماه اول بارداری باید از خوردن پنیرهای نرم اجتناب کرد. این پنیرها از شیر پاستوریزه نشده تهیه می شوند که ممکن است حاوی باکتری و عامل مسمومیت غذایی باشند.
در طول ماه دوم بارداری از مصرف جگر خودداری کنید. مصرف جگر به عنوان تغذیه در دوران حاملگی به دلیل داشتن رتینول می تواند منجر به سقط جنین شود.
مصرف بیش از حد ویتامین A: مصرف بیش از حد ویتامین A می تواند منجر به بروز نقص های مادرزادی شود. بنابراین، اجتناب از مصرف بیش از حد آن در تغذیه دوران حاملگی بسیار مهم است. منابع اصلی ویتامین A عبارتند از: گوشت طیور، گوشت قرمز، جگر، میوه ها و سبزیجات زرد، نارنجی و قرمز.
در این ماه میتوانید با گنجاندن غذاهای مقوی مانند میوههای خشک، کنجد، خرما، انجیر، کشمش، آب گوشت، مرغ گریلشده و موارد دیگر به کاهش علائم ویار بارداری کمک کنید.
غذای مناسب برای دوران بارداری، برای تقویت رشد موهای جنین، مصرف منابع غنی از بیوتین است. این منابع شامل مغزها، موز، قارچ، بروکلی، آووکادو، ماهی آزاد و ساردین هستند.
از ابتدای هفته ۱۶ بارداری، مصرف مولتی ویتامین مخصوص دوران بارداری مانند پرگنا، پرگناکِر، اکتیناتال و … را شروع کنید. در صورتیکه مصرف مولتی ویتامین را آغاز کردهاید، نیازی به ادامه مصرف مکملهای اسید فولیک نیست. همچنین، مصرف روزانه یک قرص آهن را نیز آغاز کنید.
عدس و تخم مرغ: این ترکیب یک منبع عالی از آهن و غذای مناسب دوران بارداری به شمار می رود. عدس را به خوبی بپزید و با تخم مرغ به صورت جداگانه یا مخلوط در وعده های غذایی خود بگنجانید.
انواع جوانه پخته شده: جوانه ها منابع خوبی از آهن هستند اما به خاطر داشته باشید که حتما آنها را قبل از مصرف به خوبی بپزید. جوانه های ماش، عدس و یونجه گزینه های مناسبی هستند.
حبوبات پخته شده: لوبیا چیتی، لوبیا سیاه، نخود فرنگی و لوبیا قرمز سرشار از آهن هستند. آنها را به خوبی بپزید و در سوپ، سالاد و خورش ها استفاده کنید.
سبزیجات با برگ تیره: اسفناج، کلم پیچ و برگ چغندر سرشار از آهن هستند. آنها را می توانید به صورت خام یا پخته در سالادها و اسموتی ها مصرف کنید.
به خاطر داشته باشید که برای افزایش جذب آهن در بدن، این مواد غذایی را با منابع ویتامین C مانند گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، پرتقال و گریپ فروت ترکیب کنید.
غذای مناسب در دوران بارداری شامل سه وعده لبنیات است. هر وعده لبنیات می تواند شامل یک لیوان شیر، دو لیوان ماست یا یک کاسه دوغ باشد. این هفته مصرف سیب و توت فرنگی را فراموش نکنید. همچنین، غذاهای مغذی مانند تخم مرغ، ماهی قزل آلا، سبزیجات برگ سبز، مغزها، ماست و جو را در وعده های غذایی خود بگنجانید. در طول هفته بیستم بارداری، رژیم غذایی حاوی ویتامین B12 را دنبال کنید. منابع غذایی سرشار از B12 شامل غلات صبحانه آماده، گوشت، اسفناج، بروکلی و موارد دیگر می شوند.
رژیم غذایی دوران بارداری، برای افزایش جذب آهن در بدن و جلوگیری از کم خونی، باید حاوی منابع ویتامین C باشد.
در کنار مصرف منابع ویتامین C، می توانید از مواد غذایی غنی از آهن نیز بهره مند شوید:
پروتئین یکی از ضروریترین مواد مغذی در رژیم غذایی برای دوران بارداری است. بهترین منابع پروتئین عبارتند از:
گوشت قرمز بدون چربی (به ویژه گوشت بره). با این حال، در مصرف گوشت قرمز زیاده روی نکنید و به جای آن، طیور و ماهی را نیز در رژیم غذایی خود بگنجانید.
تخم مرغ هم یک منبع عالی پروتئین و سایر مواد مغذی مانند کولین است که برای سلامت مغز جنین مهم است. علاوه بر منابع حیوانی پروتئین، حبوبات نیز منابع خوبی از اسیدهای آمینه هستند.
برای داشتن رژیم غذایی دوران بارداری توصیه می شود مصرف نان های سفید و فرآوری شده را کاهش دهید. نان های سنگک و بربری به دلیل سبوس بیشتری که دارند، گزینه های سالم تری هستند.
برای افزایش ارزش غذایی برنج، می توانید هنگام خیساندن برنج در آب، کمی سبوس گندم به آن اضافه کنید. سبوس حاوی فیبر است که به هضم غذا کمک می کند و از یبوست جلوگیری می کند.
سبزیجات حاوی فیبر و مواد مغذی هستند که برای سلامت مادر و جنین ضروری هستند. با پیشرفت بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی، یبوست در مادران باردار افزایش می یابد. مصرف منابع فیبر مانند انواع سبزیجات تازه و فصلی به هضم بهتر غذا کمک می کند و به عنوان غذای مناسب در دوران بارداری شناخته می شود.
شیر و فرآورده های لبنی منبع غنی کلسیم هستند که برای رشد استخوان های جنین و سلامت مادر ضروری است. اگر قبلاً از لبنیات استفاده نمی کردید، از این ماه شروع به مصرف آن ها کنید.
در سه ماهه دوم بارداری، باید از مصرف برخی غذاها به منظور حفظ سلامتی خود و جنین تان اجتناب کنید. این غذاها عبارتند از:
رژیم غذایی غنی از آهن و پروتئین در این ماه توصیه می شود. این موارد عبارتند از:
رژیم غذایی غنی از کلسیم. شما در طول تغذیه در دوران حاملگی به حدود 1000 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارید. تمام فرآورده های لبنی مانند شیر، پنیر و ماست منابع خوبی از کلسیم هستند. اما برای اینکه بدن شما بتواند از کلسیم به درستی استفاده کند، به مقدار کافی منیزیم نیز نیاز دارید.
منیزیم به جذب کلسیم در بدن کمک می کند و همچنین باعث کاهش گرفتگی عضلات پا، شل شدن عضلات و جلوگیری از زایمان زودرس می شود.
به طور کلی، برای هر 1000 میلی گرم کلسیم مصرفی، به حدود 400 میلی گرم منیزیم نیاز دارید. تغذیه دوران بارداری سرشار از منیزیم عبارتند از:
رژیم غذایی دوران بارداری باید غنی از DHA باشد. دریافت روزانه ۲۰۰ میلیگرم DHA برای رشد مغز و ماهیچههای جنین ضروری است. منابع توصیه شده برای DHA عبارتند از:
اسید فولیک خطر نقص لوله عصبی را کاهش داده و به رشد یک سیستم عصبی سالم کمک میکند. مصرف حداقل ۶۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم در روز از غذاهای غنی از اسید فولیک ضروری است. برای تامین اسید فولیک مورد نیاز خود، میتوانید از این منابع غذایی بهره مند شوید:
مصرف کافی فیبر در تغذیه در دوران حاملگی مهم است زیرا، فیبر به پاکسازی کبد و سم زدایی بدن کمک می کند. با جذب آب در دستگاه گوارش، به هضم غذا و پیشگیری از یبوست کمک می کند. منابع غذایی غنی از فیبر عبارتند از:
افزایش مصرف ویتامین C در دوران بارداری و در ماه هفتم به جذب آهن کمک می کند که برای مادر و جنین ضروری است. منابع غذایی غنی از ویتامین C عبارتند از:
رژیم غذایی دوران بارداری در ماههای پایانی بارداری، به خصوص ماه هشتم، باید غنی از کلسیم و آهن باشد. از دست دادن مقدار قابل توجهی خون در هنگام زایمان، چه طبیعی و چه سزارین، کاملاً طبیعی است. بنابراین، برای مادر ضروری است که قبل از زایمان، مقادیر کافی آهن مصرف کند تا بدن برای زایمان قدرت لازم را داشته باشد. کلسیم نیز در این ماهها به طور قابل توجهی به استخوان سازی جنین کمک میکند.همچنین باید با مراقبت های پس از زایمان به صورت اصولی از مادر و فرزند او مراقبت کنید.
در این مرحله، رشد کلی جنین شما کامل شده است و وزن او به سرعت در حال افزایش است، در حالی که مغز و ریههای او همچنان به بلوغ خود ادامه میدهند. در حالی که میتوانید از هر غذایی لذت ببرید، مهم است به یاد داشته باشید که چه میخورید. سیستم گوارشی شما ممکن است تحت تأثیر افزایش وزن سریع قرار گیرد، به همین دلیل غذای مناسب برای دوران بارداری در این ماه مشابه ماه اول بارداری است که باید آن را با کمی تنوع بیشتر ادامه دهید. به این ترتیب مواد زیر را با اندازه های گفته شده مصرف کنید. غلات و نانهای با فیبر بالا: ۶ تا ۱۱ وعده در روز. میوهها ۲ تا ۴ وعده در روز. سبزیجات بیش از ۴ وعده در روز. لبنیات ۴ وعده در روز. مواد غذایی سرشار از پروتئین ۳ وعده در روز. همچنین حداقل ۲ لیتر آب خالص در روز باید بنوشید.
غذای مناسب دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا نه تنها بر سلامت مادر، بلکه بر رشد و تکامل جنین نیز تاثیر مستقیم میگذارد. یک رژیم غذایی سالم و متعادل باید حاوی تمام مواد مغذی ضروری مانند ویتامینها، مواد معدنی، پروتئین، کربوهیدرات و چربیها باشد.
در دوران بارداری، مصرف برخی از مکملها نیز ممکن است لازم باشد. پزشک شما میتواند در مورد اینکه کدام مکملها برای شما مناسب است، به شما توصیه کند.
در دوران بارداری، بدن شما برای حمایت از رشد و نمو کودکتان به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. تغذیه دوران بارداری، همراه با یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به شما در دریافت ویتامین ها، مواد معدنی و کالری های مورد نیازتان کمک کند. در اینجا یک برنامه غذایی نمونه برای بارداری بر اساس ماه آورده شده است.
ماه های بارداری |
مواد غذایی |
ماه اول تا سوم |
· غلات و نان های با فیبر بالا: 6 تا 8 وعده در روز · میوه ها: 2 تا 3 وعده در روز · سبزیجات: 3 تا 4 وعده در روز · محصولات لبنی: 3 وعده در روز · غذاهای غنی از پروتئین: 2 تا 3 وعده در روز · آبرسانی: 8 تا 10 لیوان آب در روز |
ماه چهارم تا ششم |
· غلات و نان های با فیبر بالا: 7 تا 9 وعده در روز · میوه ها: 3 تا 4 وعده در روز · سبزیجات: 4 تا 5 وعده در روز · محصولات لبنی: 3 وعده در روز · غذاهای غنی از پروتئین: 2 تا 3 وعده در روز · آبرسانی: 8 تا 10 لیوان آب در روز |
ماه هفتم تا نهم |
· غلات و نان های با فیبر بالا: 8 تا 11 وعده در روز · میوه ها: 2 تا 4 وعده در روز · سبزیجات: 4 تا 5 وعده در روز · محصولات لبنی: 3 وعده در روز · غذاهای غنی از پروتئین: 3 تا 4 وعده در روز · آبرسانی: 8 تا 10 لیوان آب در روز |
از مصرف غذاهای ناسالم مانند غذاهای سرخ شده، پرچرب، پرنمک و شیرین خودداری کنید. این غذاها میتوانند کالری و چربی ناسالم را به رژیم غذایی شما اضافه کنند و خطر ابتلا به عوارض بارداری مانند دیابت بارداری و پره اکلامپسی را افزایش دهند.
غذای مناسب برای دوران بارداری، برای جلوگیری از تورم بدن، غذاهای کم نمک است. نمک باعث احتباس آب در بدن شده و منجر به تورم می شود. همچنین، از مصرف موارد زیر خودداری کنید: