سونوگرافی واژینال چیست و چگونه انجام می شود؟

به‌طور کلی سونوگرافی واژینال به نوعی سونوگرافی از رحم گفته می شود که از ناحیه لگن انجام می‌ شود. در این روش سونوگرافی، کلیه اعضای تناسلی زنان نظیر رحم، تخمدان، گردن رحم و واژن قابل مشاهده و بررسی است. از آن جایی که این سونوگرافی از طریق واژن انجام می‌ شود، به آن سونوگرافی واژینال می گویند. انجام این مدل سونوگرافی بی خطر است و در گروه آزمایشات غیر تهاجمی قرار می گیرد. با توجه به اهمیت سونوگرافی واژینال در تشخیص بسیاری از بیماری های مرتبط با دستگاه تناسلی زنان، بر آن شدیم تا در این مقاله  بیشتر در این خصوص صحبت کنیم؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.

سونوگرافی واژینال چیست؟

سونوگرافی واژینال یا داخل رحمی یک نوع روش برای معاینه است که به کمک آن می توان داخل رحم و تخمدان‌ ها را مورد بررسی قرار داد. از این روش، به منظور تشخیص بیماری ‌های رحم و اندام تناسلی زنان استفاده می ‌شود. معمولاً انجام سونوگرافی واژینال، در زنان باردار در هفته ‌های اول بارداری، توسط پزشک تجویز می ‌شود. این نوع سونوگرافی هیچ گونه عوارضی را ایجاد نمی کند و می تواند در تشخیص بیماری ‌ها به پزشک متخصص زنان کمک ‌کند.

نحوه انجام سونوگرافی واژینال

به طور کلی سونوگرافی واژینال به وسیله متخصص زنان و زایمان انجام می ‌گیرد. در این نوع سونوگرافی، اندام ‌های داخل لگن زنان با استفاده از امواج فراصوت بررسی می‌ شوند. امواج فراصوت برای بدن مضر نیستند، بنابراین بیمار در حین انجام سونوگرافی واژینال، دردی را احساس نخواهد کرد.

نحوه انجام سونوگرافی واژینال به این صورت است که ابتدا بیمار در اتاق سونوگرافی، روی تخت معاینه، به پشت دراز می‌ کشد، سپس زانو‌ها را خم می‌ کند و پا‌ها را روی تکیه گاه‌ های بخصوصی که روی تخت تعبیه شده‌ اند، قرار می‌ دهد. دستگاهیکه پزشک متخصص سونوگرافی به وسیله آن درون بدن بیمار را مورد بررسی قرار می دهد، پروب نام دارد. همان طور که می دانید، برای سونوگرافی شکم و لگن، پروب روی بدن قرار می ‌گیرد، ولی برای سونوگرافی واژینال، از پروب مخصوص استفاده می شود. پروب واژینال ظاهری شبیه به یک میله دارد که ۵ تا ۸سانتیمتر از آن باید وارد کانال واژن شود.

 ژل مخصوصی آغشته کرده و وارد واژن بیمار می‌ کند و درون رحم و دیگر اندام‌ های تولید مثل بیمار را مورد معاینه قرار می دهد.یادآور می شود که بیمارانی که به لاتکس حساسیت دارند باید پیش از شروع سونوگرافی، این موضوع را به متخصص سونوگرافی اطلاع دهند. در حین انجام سونوگرافی واژینال، متخصص مربوطه برای دستیابی به تصاویر واضح تر، قسمت تحتانی شکم بیمار را فشار می دهد.

بعد از ورود پروب مخصوص به داخل واژن بیمار، امواج فراصوت با قسمت های داخلی ناحیه لگن بیمار برخورد می ‌کنند و منعکس می ‌شوند، انعکاس این امواج به رایانه متصل به دستگاه سونوگرافی منتقل شده و در آن پردازش می ‌شوند و نتیجه سونوگرافی همان موقع نمایش داده می ‌شود و به همین دلیل جواب سونوگرافی واژینال پس از انجام آن، آماده و تحویل بیمار میشود. پس از سونوگرافی، پروب کاملاً ضد عفونی می‌ شود.

زمان سونوگرافی واژینال ممکن است ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد. معمولاً در این نوع سونوگرافی تزریق انجام نمی‌ شود اما در صورتی که پزشک تجویز کند، سونوگرافی با تزریق انجام می شود. با توجه به این که سونوگرافی واژینال با فرکانس فراصوت انجام می‌گیرد، تصاویر دقیقی با جزئیات کامل و صحیح به دست می آید.

آمادگی قبل از سونوگرافی واژینال

برای انجام سونوگرافی واژینال، نیاز به اقدام خاصی نیست. هم چنین در اغلب موارد حتی به مثانه پر هم نیازی نیست، ولی با توجه به تجویز پزشک معالج، این نوع سونوگرافی ممکن است با مثانه پر انجام شود. برای سونوگرافی واژینال بهتر است بیمار لباس راحتو دو تکه بپوشد، زیرا در اتاق سونوگرافی باید لباس پایین تنه را از بدن خارج کند و لباس مخصوص سونوگرافی را بپوشد. در صورتی که بیمار در دوره قاعدگی و لکه بینی است و از تامپون و نوار بهداشتی استفاده می ‌کند، پیش از انجام سونوگرافی، باید آن ها را خارج کند.

بهترین زمان برای سونوگرافی واژینال

بهترین زمان برای سونوگرافی واژینال توسط پزشک متخصص زنان تعیین می شود. این نوع سونوگرافی، در هر زمانی حتی در دوران قاعدگی هم قابل انجام است ولی معمولاً بهترین زمان برای انجام سونوگرافی واژینال و بررسی داخل رحم و تخمدان ‌ها را درروز پنجم قاعدگی می دانند زیرا بررسی و تشخیص برخی از بیماری ‌های زنان در دوره قاعدگی آسان تر است.

موارد استفاده از سونوگرافی واژینال

همان طور که پیش تر به آن اشاره کردیم، در سونوگرافی واژینال، واژن، د‌هانه رحم، رحم، لوله‌ های رحمی، تخمدان‌ ها و مثانه مورد بررسی قرار می گیرند. در واقع در زنانی که باردار نیستند، پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال به بررسی قسمت ‌های مختلف داخل لگن و بیماری‌ های آن ها می ‌پردازد. هم چنین برای ارزیابی شکل رحم و اندازه آن، بررسی و تشخیص پولیپ، ضخامت رحم و طول د‌هانه آن، ناباروری، درد و عفونت در ناحیه لگن، جریان خون و معاینه لگن، تومور و کیست تخمدان، فیبروم، بررسی محل قرار گرفتن IUD، خونریزی غیر طبیعی رحم، سرطان اندام تناسلی ومراحل اولیه ارزیابی بارداری از این نوع سونوگرافی استفاده می‌شود.

به دلیل تفاوت سونوگرافی واژینال و عکس رنگی رحم (HSG) در تشخیص بیماری ها، پزشک متخصص زنان با صلاحدید، برای برخی از عوارض و بیماری های زنان سونوگرافی واژینال و برای برخی دیگر، عکس رنگی رحم (HSG) را تجویز می کند. 

سخن پایانی 

سونوگرافی واژینال یا داخل رحمی، به نوعی سونوگرافی انجام می شود که از داخل واژن قابل انجام است و پزشک می تواند به کمک آن بیماری های بخش های مختلف دستگاه تناسلی زنان از جمله رحم، تخمدان ها، لوله های رحم و … را تشخیص دهد.

منبع:

https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/4993-transvaginal-ultrasound