رحم بین مثانه و راست روده در لگن بانوان قرار دارد. رحم یک اندام نسبتا سطحی است و می توان آن را با روش های مختلفی تصویربرداری کرد. معمولا سونوگرافی روشی است که برای تصویربرداری از رحم استفاده می شود. سایر روش های نادرتر شامل هیستروسالپنوگرافی (HSG)، هیستروسونوگرافی و MRI است. هر یک از این روش ها در ارزیابی جنبه های مختلف مفید هستند. معمولا زمانی از عکس رنگی رحم یا HSG استفاده می کنند که بخواهند علت تاخیر در باروری را مشخص کنند. معمولا شانس بارداری هنگام چسبندگی رحم یا انسداد لوله های فالوپ پایین می باشد. هسیتروسالپنوگوگرافی یا HSG نام دیگر عکس رنگی رحم است. هیستروسونوگرافی نیز یکی از دیگر روش های تصویر برداری از رحم بوده که تفاوت هایی در نتیجه و روش انجام آن با عکس رنگی از رحم دارد.
مقایسه عکس رنگی رحم با سونوگرافی واژینال
در ادامه نگاهی به دو روش عکس رنگی رحم و همچنین سونوگرافی واژینال می اندازیم و سپس به مقایسه آن ها خواهیم پرداخت. تجربه خود را با ما در نظرات به اشتراک بگذارید.
نحوه انجام عکس رنگی رحم (HSG)
برای انجام این تست بایستی فرد روی تخت معاینه دراز بکشد. سپس واژن توسط اسپکولوم باز می شود(این ابزار یکی از وسیله های معاینه برای زنان است). دهانه رحم با یک وسیله به نام تناکولوم گرفته می شود و سپس توسط یک وسیله دیگر که در دهانه رحم قرار می گیرد یا یک لوله بسیار نازک، ماده حاجب به داخل رحم تزریق می شود. به این دلیل از این وسیله استفاده می شود که ماده حاجب وارد رحم و لوله های رحمی شود. در صورتی که مشکلی در لوله های فالوپ و یا ساختمان داخلی رحم وجود داشته باشد، در عکس رنگی رحم یا HSG مشخص می شود.
فرد ممکن است هنگام قرار دادن اسپکولوم و یا هنگام وارد شدن ماده حاجب احساس درد کند و انقباضهای مختلفی را تجربه کند که این امر طبیعی است. برای تسکین درد میتوان از مسکنهای کاهش درد چون ایبوبروفن مصرف کنند. بهتر است مصرف این مسکن را یک ساعت قبل از تصویربرداری انجام دهند، یا این کار را با یک بیهوشی سبک و بدون خطر انجام دهند.
بهترین زمان برای انجام تصویربرداری از رحم
معمولاً بهترین زمان برای انجام تصویربرداری سونوگرافی یا عکس رنگی برای رحم (HSG) بعد از تمام شدن عادت ماهیانه است. به عبارتی دیگر ۲ تا ۴ روز بعد از پریودتان میتوانید برای تصویربرداری آماده باشید. تصویر برداری رنگی از رحم برای جنین مضر است و باید نسبت به حامله نبودن خود مطمئن باشید. افرادی که از انجام چنین آزمایشاتی ترس دارند، میتوانند این موضوع را با پزشک متخصص خود در میان بگذارند و بخواهند تا داروهای آرامبخش تجویز کنند، یا این عکسبرداری را با یک بیهوشی سبک انجام دهند. همچنین در صورت تجویز هرگونه داروی دیگر مانند آنتی بیوتیکها، آنها را در ساعت گفته شده مصرف کنید تا دچارعوارضی نظیر عفونت نشوید.
سونوگرافی واژینال یکی دیگر از روشهای تصویربرداری از رحم
سونوگرافی ترانس واژینال یک روش تصویربرداری نسبتاً سریع و بدون درد است که نسبت به سونوگرافی شکم، دید دقیقتری از اندامهای لگنی شما ارائه میدهد. پزشک شما ممکن است این روش تصویربرداری را برای کشف علت علائم، تشخیص بیماری، نظارت بر بارداری یا برنامهریزی برای جراحی بخواهد. این یکی از رایجترین و مفیدترین ابزارهای تشخیصی است که پزشکتان میتواند برای مراقبت از شما استفاده کند. ترانس واژینال به معنای «از طریق واژن» است. سونوگرافی واژینال برای بررسی رحم، و تخمدانها بکار میرود. معمولا خروجی آن، عکسهای سفید و سیاه هستند. دلایل متفاوتی وجود دارد که استفاده این روش را ضروری کرده است.
دلایل استفاده از روش سونوگرافی واژینال
• تأیید درست قرار گرفتن IUD در رحم
• خونریزی غیر طبیعی واژینال
• احساس درد در لگن
• حاملگی خارج از رحم
• معاینه و بررسی کیست تخمدانها
• ناباروری
• بررسی فیبروم رحم
آماده شدن برای انجام سونوگرافی واژینال
برای آماده شدن سونوگرافی واژینال نیاز نیست کار خاصی انجام دهید. کافی است وارد اتاق معاینه شوید و لباس خود را از کمر به پایین در بیاورید و روپوش مخصوص به تن کنید. بسته به دستور پزشک ممکن است لازم باشد که مثانه شما خالی یا پر باشد. با این حال مثانه پر کمک میکند تا روده بالا بیاید و تصویر واضحی از لگن شما دیده شود. اگر در چرخه قاعدگی خود هستید یا اگر لکه بینی دارید، باید قبل از سونوگرافی هرتامپونی را که استفاده میکنید، بردارید.
عکس رنگی رحم (HSG)یا سونوگرافی واژینال؟
روش تصویربرداری از رحم توسط پزشک تجویز می شود. همان طور که خوانده اید، از عکس رنگی رحم زمانی استفاده میشود که قرار باشد مسدود بودن یا نبودن لولههای فالوپ بررسی شود. همچنین دلیلهای استفاده از روش عکس رنگی رحم متفاوت از سونوگرافی واژینال است. زمانی که شما دچار بیماریهای مختلفی مانند سالپنژیت شوید، نمیتوانید با سونوگرافی واژینال آن را درمان کنید. زیرا این روش برای زمانی است که شما بخواهید لگن خود را بررسی نمایید. لگن شامل تخمدانها، رحم، لولههای فالوپ و دهانه آن است. سونوگرافی واژینال دقیقتر از سونوگرافی شکمی بوده و با این حال بهترین روش زمانی مشخص میشود که به دستور پزشکتان باشد. نکته حائز اهمیت این است که نباید هنگام بارداری از عکس رنگی رحم استفاده کنید. قبل از انجام آزمایش از باردار نبودن خود مطمئن باشید.
پس از آزمایشات چه اتفاقی میافتد؟
فرقی نمیکند که عکس رنگی از رحم آزمایش دادید یا سونوگرافی واژینال؛ در هر دو روش ممکن است شما بعد از آزمایش علائم قاعدگی و لکه بینی را ببینید که امری طبیعی است. بهتر است بعد از آزمایش محصولات بهداشتی همراه خود داشته باشید. اگر از سردرد یا گرفتگیهای عضلانی اذیت شدید، نگران نباشید و استراحت کنید. سعی کنید در طول سال، آزمایشهای مربوط به سلامت زنان را انجام دهید. چکاپ سالانه کمک میکند تا زودتر مشکلاتی که نهفته هستند و هیچ علائمی ندارند را متوجه شوید و قبل از اینکه به دردهای مزمن تبدیل شوند، درمان کنید. داروهایی که بعد از آزمایشات تجویز میشود، به موقع مصرف کنید و دوره درمان خود را تکمیل کنید تا در سلامت باشید.
عکس رنگی رحم (HSG) با بیهوشی
با توجه به اینکه عکسبرداری رنگی از رحم در برخی از بانوان با ناراحتی و درد همراه است و عده ای نیز برای گرفتن عکس رنگی از رحم خود در حالت بیداری هراس دارند از این رو مرکز طب آزما در قم و تهران امکان انجام عکسبرداری رنگی از رحم را در حالت بیهوشی فراهم نموده است که این کار باعث کاهش استرس ، درد و ترس بانوان می شود. عکس رنگی رحم با بیهوشی از 15 سال پیش در مرکز طب آزما قم انجام شده و تا کنون بیش از 15000 مورد هیستروسالپنگوگرافی به صورت بیهوشی از بانوان انجام شده است.
بیهوشی انجام شده در حدی است که خانمها متوجه درد و ناراحتی عکسبرداری نشوند و نسبت به بیهوشی اتاق عمل بسیار سبکتر می باشد. و تاکنون با وجود آمار بالای مراجعین هیچگونه عارضهای در رابطه با بیهوشی نداشتهایم. یکی از مهم ترین عوامل موفقیت در انجام عکسبرداری هیستروسالپنگوگرافی (HSG) همکاری بیمار میباشدکه این مهم در حالت بیهوشی به بهترین شکل فراهم می شود و امکان انجام مانورهای مختلف بر روی بیمار بدون هیچ درد و مشکلی وجود دارد و علاوه بر این بیمار به نتیجه عکسبرداری اطمینان کامل دارد.
منبع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK572084/