زمانی از واژه ناباروری استفاده می شود که یک زوج حداقل به مدت یک سال برای باردار شدن تلاش کنند ولی نتیجه ای نگیرند. هر ساله ناباروری زنان، مردان یا ترکیبی از این دو در میلیون ها زوج دیده می شود تا جاییکه تخمین زده می شود 10 تا 18 درصد از زوج ها از مشکل ناباروری رنج می برند. تشخیص علل ناباروری در زنان نسبتاً دشوار است و درمان های موجود با توجه به علت ناباروری انتخاب میشوند ولی در اکثر موارد، پس از تلاش برای باردار شدن حدود 95 درصد از زوج ها بعد از دو سال، موفق به باردار شدن می شوند. به دلیل شیوع این مشکل در زنان تصمیم گرفتیم تا در این مقاله در خصوص علل، راههای تشخیص و درمان ناباروری در زنان توضیحاتی را ارائه دهیم پس اگر این مقاله برای شما هم جالب توجه است، تا انتها با ما همراه باشید.
علت ناباروری در زنان چیست؟
همان طور که گفتیم برای درمان ناباروری در زنان، باید علت آن را پیدا کنیم؛ ناباروری در زنان به علل مختلفیممکن است اتفاق بیفتد که در ادامه به طور اختصار به آن ها می پردازیم:
سیستم تولید مثل زنان
اولین مشکل ممکن است در سیستم تولید مثل زنان یعنی رحم ، تخمدانها و لوله های رحمی باشد:
مشکل در باروری و تخمک گذاری: برای باردار شدن، تخمدان ها باید تخمک تولید و آن را آزاد کنند که بهاین فرایند تخمک گذاری می گویند.
اختلالات تخمک گذاری: مشکلات در تنظیم ترشح هورمون های تولید مثل به وسیله غده هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز می تواند باعث اختلالات تخمک گذاری شود.
علائم احتمالی اختلالات تخمک گذاری عدم پریودی، خونریزی سبک یا شدید قاعدگی یا فقدان علائم پیش ازقاعدگی همچون نفخ یا حساسیت پستان.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) : شایع ترین علت ناباروری زنان است که موجب اختلال هورمونیمی شود و بر تخمک گذاری اثر می گذارد؛ این عارضه معمولاً با چاقی، مقاومت به انسولین، آکنه و رشد مویغیرطبیعی در صورت یا بدن همراه است.
اختلال عملکرد غده هیپوتالاموس
دو هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز مسئول تحریک تخمک گذاری هستند و عوامل مختلفی از جمله استرسبیش از حد، وزن زیاد یا بسیار کم، افزایش یا کاهش قابل توجه وزن و … می تواند در ترشح این هورمون ها اختلال ایجاد کند و بر تخمک گذاری تاثیر بگذارد. پریودی های نامنظم یا فقدان پریودی از جمله شایع ترین علائم اختلال عملکرد غده هیپوتالاموس هستند.
نارسایی زودرس تخمدان: در نارسایی اولیه تخمدان، تخمدان ها دیگر تخمک تولید نمی کنند و تولید استروژن در سن زیر 40 سال کاهش می یابد؛ این اختلال معمولا به دلیل پاسخ سیستم ایمنی بدن یا از دستدادن زودرس تخمک ها ایجاد می شود.
پرولاکتین بیش از حد: اختلال در غده هیپوفیز می تواند منجر به تولید بیش از حد پرولاکتین شده که همین امر باعث کاهش تولید استروژن و در نتیجه ناباروری در زنان می شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال
ناباروری بعلت مشکلات لوله های فالوپ (لوله های رحمی)
علت دیگری که کشف آن می تواند به درمان ناباروری در زنان کمک کند، اختلال در لوله های فالوپ است کهممکن است به دلایل زیر به وجود بیاید.
آسیب به لوله های فالوپ: اگر لوله های فالوپ آسیب ببینند یا مسدود شوند، اسپرم به تخمک نمی رسد یاراه عبور تخمک بارور به رحم مسدود می شود.
هیدروسالپنکس : به معنی تورم لوله های رحمی و تجمع مایع داخل آنها گفته می شود که می تواند با بستن لوله های رحمی مانع رسیدن اسپرم به تخمک شده و یا با آزاد کردن موادی موجب سقط مکرر شود.
علل مربوط به رحم یا دهانه رحم
علل مختلفی در رحم و دهانه رحم می توانند بر باروری زنان تاثیر بگذارند که برخی از آن ها عبارتند از:
• پولیپ های خوش خیم یا تومورها که شایع هستند و گاهی می توانند لوله های فالوپ را مسدود کنند یا با تأثیر بر لقاح در باروری تاثیر بگذارند. با این حال، بسیاری از زنان که به فیبروئید یا پولیپ مبتلا هستند هم باردار میشوند.
• التهاب داخل رحم یا آندومتریوز که می تواند لقاح را مختل کند.
• اختلالات رحم همچون شکل غیرطبیعی رحم، می تواند باعث بروز مشکلات بارداری شود.
• باریک شدن دهانه رحم یا تنگی دهانه رحم می تواند به دلیل ناهنجاری های ارثی یا آسیب به دهانه رحم ایجاد شود. در برخی مواقع، دهانه رحم نمی تواند مخاط مناسبی را تولید کند تا اسپرم بتواند از طریق رحم به داخل آن انتقال یابد.
تشخیص ناباروری زنان چگونه است؟
پزشکان متخصص، جهت درمان علل عدم باروری در زنان باید به تشخیص علت آن برسند که از طرق زیر امکانپذیر است:
عکس رنگی رحم (HSG)
برای تشخیص ناهنجاری ها در حفره رحم و لوله های رحمی معمولاً عکس رنگی رحم (HSG) گرفته می شود. با این کار هم چنین مشخص می شود که آیا مایع از رحم و لوله های فالوپ خارج می شود یا خیر که این مطلب نشان دهنده باز بودن مسیر حرکت اسپرم بسوی تخمک می باشد. از آنجا که انجام این عکسبرداری (HSG) در گروهی از بانوان همراه با درد و ناراحتی میباشد و ترس از اینعکسبرداری موجب تاخیر در پیگیری ودرمان علل ناباروری میشود از حدود پانزده سال پیش آقای دکتر مقدسزاده با همکاری مرکز تصویر برداری طب آزما در شهر قم شرایط انجام این کار را با بیهوشی فراهم نموده اند تا عکس رنگی رحم بدون درد برای بانوان انجام شود.
تست تخمک گذاری
به این منظور از کیت پیش بینی تخمک گذاری و هم چنین آزمایش خون برای پی بردن به میزان پروژسترون خون- هورمون تولید شده پس از تخمک گذاری – استفاده می شود.
آزمایشات هورمونی
آزمایش های هورمونی می توانند سطوح هورمون های دیگری که پروسه تولید مثل را کنترل می کنند، بررسی کنند.
سونوگرافی واژینال
گاهی اوقات برای دیدن جزئیات داخل رحم توصیه به انجام سونوگرافی واژینال میشود که جزئیات رحم و ضمائمرا بهتر از سونوگرافی شکمی نشان میدهد.
درمان ناباروری در زنان چنانچه علت ناباروری مشکلات زنان باشد
درمان ناباروری با توجه به علت و مدت زمان ناباروری، سن و دیگر ویژگی های فیزیکی شما تجویز می شود. هرچند که در اغلب موارد، بسیاری از خانم ها تنها به یک یا دو روش درمان ناباروری نیاز دارند، ولی همه چیز به تشخیص پزشک بازمی گردد. درمان های رایج عبارتند از:
• درمان با تحریک تخمک گذاری به وسیله داروهای باروری
• درمان باروری با جراحی
• استفاده از روش های کمک باروری
سخن پایانی
به هر میزان که ناباروری در خانم ها شایع است، به همان میزان نیز درمان ناباروری در زنان امکان پذیر است و پزشکان می توانند در اغلب موارد با تشخیص علل ناباروری اقدام به درمان آن کنند.
منبع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17774-female-infertility
