تاثیر کم کاری تیروئید بر ناباروری

کم کاری تیروئید و نازایی دو مقوله مرتبط هستند که توجه بسیاری از زوج‌های نابارور را به خود جلب کرده‌اند. بسیاری از خانم‌های مبتلا به تیروئید که قصد بارداری دارند ممکن است با این دغدغه فکری مواجه باشند که آیا با وجود ابتلا به بیماری کم کاری تیروئید می‌توانند باردار شوند؟ آیا این بیماری بر رشد جنین تأثیر می‌گذارد؟ آیا در دوران بارداری می‌توان این بیماری را کنترل کرد؟

ما با درک این موضوع مهم و دغدغه بجا، قصد داریم در این مقاله به بررسی کامل کم کاری تیروئید و ناباروری و ارتباط این دو با هم بپردازیم. همچنین علائم و نشانه‌های این بیماری را در دوران بارداری بررسی می‌کنیم. همچنین تلاش می‌کنیم مناسب‌ترین راهکار‌های علمی را برای کاهش این علائم در دوران بارداری ارائه دهیم. علاوه بر آن به موضوع بسیار مهم، تأثیر ابتلای مردان به کم کاری تیروئید بر قدرت باروری آنان خواهیم پرداخت.

نقش غده تیروئید در باروری

قبل از ورود به بحث غده تیروئید و نازایی، بهتر است نقش این غده را در باروری خانم‌ها و آقایان بررسی کنیم. اولاً باید متذکر شد که کم کاری تیروئید نه تنها در باروری خانم‌ها بلکه در آقایان نیز تأثیر‌گذار است. نقش تیروئید در باروری بسیار پر رنگ است و باید آن را جدی گرفت. زیرا هورمون تیروئید یک عامل تأثیرگذار بر روی سیستم عصبی و مغزی افراد بشمار می‌آید. بنابراین ترشح پایین هورمون تیروئید باعث بروز بیماری‌ها و علائمی در بدن افراد می‌شود. در این میان مهم‌ترین این بیماری‌ها ناباروری افراد است.

کم کاری تیروئید و ناباروری زنان

کم کاری تیروئید و نازایی اولین مسأله‌ای است که پزشکان متخصص به محض مراجعه خانم‌ها برای درمان ناباروری به آن می‌پردازند. به این معنی که پزشکان در ارزیابی دلایل ناباروری چک کردن وضعیت کم کاری تیروئید خانم‌ها را در اولویت قرار می‌دهند. زیرا معتقدند یکی از دلایل نازایی خانم‌ها می‌تواند ناشی از کمبود هورمون تیروئید باشد. از طرفی متخصصان با ارزیابی کم کاری تیروئید و ناباروری به این نتیجه رسیده‌اند که بعضی از علائم ایجاد کم کاری تیروئید سبب نازایی می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به اختلال خود ایمنی ناشی از کم کاری تیروئید اشاره کرد. این اختلال باروری خانم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین خانم‌هایی که به افسردگی ناشی از اختلال هورمون تیروئید مبتلا هستند تمایل کمتری به رابطه جنسی دارند. در نتیجه باروری و حاملگی در آنان کمتر اتفاق می‌افتد.

در ادامه بحث کم کاری تیروئید و ناباروری خانم‌ها باید گفت بسیاری از خانم‌هایی که به این بیماری مبتلا هستند. تخمک‌گذاری در آن‌ها با اختلال روبرو است. به همین دلیل آزاد شدن تخمک در آن‌ها به خوبی انجام نشده و باعث کاهش بارداری در آنان می‌شود. همچنین این خانم‌ها ممکن است دوره خونریزی سنگینی را تجربه کنند. در نتیجه دچار کم خونی و یا حتی یائسگی زودرس شوند. این موارد نیز تأثیر مستقیمی بر بارداری آنان می‌گذارد و ممکن است در این باره با مشکل روبه رو شوند.

آیا با وجود کم کاری تیروئید می‌توان باردار شد؟

آنچه که در خصوص کم کاری تیروئید و ناباروری ذکر شد همیشه صد در صد نیست. به این معنی که گاهی خانم‌ها با وجود ابتلا به کم کاری تیروئید می‌توانند باردار شوند. بنابراین می‌توان چنین گفت که کم کاری تیروئید تنها شانس باردار شدن را کم می‌کند. با این حال با مصرف قرص لووتیروکسین می‌توان سطح هورمون تیروئید را به حالت طبیعی و نرمال بازگرداند. در این صورت مانعی برای باردار شدن خانم‌ها باقی نمی‌ماند.

از این رو اگر خانم‌ها در خصوص کم کاری تیروئید و نازایی خود نگران هستند. می‌توانند به پزشک متخصص مراجعه کرده تا با انجام آزمایش سطح هورمون تیروئید آنان مشخص شود. البته خانم‌های مبتلا به این بیماری باید پیش از اقدام سطح TSH را کمتر از یک دوم میزان مرجع نگه دارند. این کار علاوه بر کمک به بارداری، از سقط جنین نیز جلوگیری کند.

تیروئید قبل از بارداری چه مقدار باید باشد؟

قبل از بارداری، سطح هورمون ‌های تیروئید باید در محدوده طبیعی باشد. سطح هورمون‌ های تیروئید در بررسی خون قابل اندازه‌ گیری است و معمولاً با انجام یک آزمایش خون ساده می ‌توان سطح آن‌ ها را اندازه‌گیری کرد.

میزان دقیق فاکتورهای تیروئیدی که قبل از بارداری باید داشته باشید، به سطح هورمون‌ های تیروئیدی شما بستگی دارد. معمولاً در آزمایش خون، سطح هورمون ‌های TSH ، T4  و T3  اندازه‌ گیری می‌ شود. معیارهای نرمال برای آزمایش تیروئید عبارتند از:

• میزان نرمال هورمون T3 (تیروکسین) بین 2.3 تا 4.2 میلی‌ گرم در لیتر است.
• میزان نرمال هورمون T4 (تری‌یودوتیرونین) بین 0.8 تا 2.8 میلی‌ گرم در لیتر است.
• میزان هورمون محرک تیروئید (TSH) نیز باید در محدوده 0.8 تا 2.8 میلی‌ گرم در لیتر باشد.

در نهایت، برای تعیین میزان دقیق فاکتورهای تیروئیدی قبل از بارداری، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید. پزشک شما می‌ تواند با توجه به سابقه پزشکی، علائم و نتایج آزمایش ‌های تیروئید شما، میزان مناسب فاکتورهای تیروئیدی را تعیین کند.

برای کم کاری تیروئید در بارداری چه بخوریم؟

در خصوص کم کاری تیروئید و ناباروری مطالب مفیدی عنوان شد. اما سؤال اینجاست که اگر خانم‌ها در حین ابتلا به این بیماری باردار شدند از چه نوع خوراکی استفاده کنند؟ پیش از هر چیز بهتر است خانم‌ها بدانند که جنین در ماه‌های اول بارداری وابستگی زیادی به هورمون‌های تیروئید مادر دارد. از طرفی کمبود هورمون تیروئید، ضریب هوشی و فعالیت‌های مغزی جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

به همین دلیل است که پزشکان علاوه بر این که بر آگاهی‌رسانی در خصوص کم کاری تیروئید و نازایی تأکید می‌کنند. اقدام به موقع در زمان بارداری برای تنظیم هورمون تیروئید را یک موضوع جدی قلمداد می‌نمایند. خانم‌های بارداری که به کم کاری تیروئید نیز مبتلا هستند نسبت به سایر مادران باید از یک رژیم غذایی متنوع‌تر و مفید‌تری پیروی کنند.

نقش تغذیه در خانم های باردار و مبتلا به کم کاری تیروئید

توجه به تغذیه خانم‌هایی که به نحوی درگیری کم کاری تیروئید و ناباروری هستند امری ضروری است. مادران بارداری که دچار این نوع بیماری هستند باید از منابع طبیعی ویتأمین‌های C، A، E و ویتأمین‌های گروه B به ویژه B۲، B۳، B۶ استفاده کنند. رساندن این ویتأمین‌ها به بدن جهت تولید هورمون تیروئید لازم است. به همین دلیل بهتر است از طریق مصرف میوه‌ها، سبزی‌ها و سایر مواد خوراکی کمبود این هورمون را در بدن خود جبران کنند.

در میان میوه‌ها هندوانه، توت فرنگی، موز، آناناس و هلو بسیار مفید هستند. علاوه بر آن خانم‌های باردار و کسانی که با کم کاری تیروئید و نازایی مواجه هستند باید از انواع مغز‌ها و دانه‌ها بجز بادام زمینی استفاده کنند. غلات سبوس دار، ماهی قزل آلا، گوشت گاو، جگر و تخم مرغ بهترین مواد غذایی برای مادر باردار مبتلا به کم کاری تیروئید هستند. همچنین زنان باردار باید از منابع غذایی ید مانند صدف و نمک دریایی به مقدار کافی در رژیم غذایی خود استفاده کنند.

چه موقع کم کاری تیروئید باعث ناباروی می شود؟

کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم می‌ تواند به عوامل مختلفی مانند کمبود یود، عفونت ‌ها، بیماری هاشیموتو و سایر علل بستگی داشته باشد. هیپوتیروئیدیسم می ‌تواند اثرات منفی بر روی باروری و بارداری داشته باشد. در زنان با هیپوتیروئیدیسم قبل از بارداری، میزان هورمون TSH غالبا بالاتر از حد نرمال است که نشان دهنده کمبود هورمون تیروئید در بدن است. این می ‌تواند باعث اختلال در تخمک‌ گذاری، نارسایی تخمدان و کاهش تولید هورمون‌ های جنسی زنانه شود. همچنین، هیپوتیروئیدیسم می ‌تواند خطر سقط جنین، زایمان زودرس و کاهش وزن جنین را افزایش دهد.

بنابراین، در صورتی که شما از کمبود هورمون تیروئید رنج می‌ برید و قصد دارید باردار شوید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین روش ‌های مدیریت هورمون تیروئید را برای شما تعیین کند. در بسیاری از موارد، با مصرف داروهای تیروئید، می ‌توان کمبود هورمون تیروئید را جبران کرد و شانس باروری و بارداری را بهبود بخشید.

منع غذایی برای مبتلایان به کم کاری تیروئید و ناباروری

نه تنها خانم‌های درگیر با کم کاری تیروئید و نازایی بلکه مادران بارداری که دچار این بیماری هستند از مصرف برخی مواد غذایی منع شده‌اند. پرهیز از مصرف خوراکی‌هایی که در ادامه نام خواهیم برد سبب جلوگیری از کاهش ترشح هورمون تیروئید در خانم‌ها می‌شود. اولین مورد منع غذایی برای این خانم‌ها پرهیز از مصرف بیش از اندازه مواد غذایی گواتروژن است. منظور از این مواد غذایی سویا، ارزن، بادام زمینی، انواع کلم، روغن کانولا یا کلزا و شلغم است. در خصوص مصرف سویا برای مبتلایان به کم کاری تیروئید و ناباروری باید گفت که سویا مانع جذب داروی تیروئید می‌شود. بنابراین گنجاندن آن در برنامه غذایی این افراد و خانم‌های بارداری که گرفتار کم کاری تیروئید هستند می‌تواند خطرناک باشد.

علاوه بر آن این خانم‌ها نباید در مصرف مواد غذایی ید دار بخصوص نمک زیاده روی کنند. زیرا مصرف بیش از اندازه ید خود یکی از دلایل بروز کم کاری تیروئید و ناباروری بشمار می‌آید. عدم زیاده روی در مصرف مواد قندی، شیرینی و نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه از خوراکی‌های منع شده برای خانم‌های باردار هستند. لازم به ذکر است که مصرف لبنیات و گندم برای این افراد باید در حد متوسط باشد و از مصرف بیش از اندازه آن پرهیز شود.

مصرف مکمل‌ها برای درمان کم کاری تیروئید و نازایی

مصرف همزمان مکمل‌ها در کنار یک رژیم غذایی مناسب باعث درمان کم کاری تیروئید و نازایی می‌شود. خانم‌های باردار مبتلا به کم کاری غده تیروئید بهتر است. زیر نظر پزشک متخصص از مکمل مولتی ویتأمین و املاح در کنار رژیم غذایی خود استفاده کنند. از دیگر مکمل‌های ضروری برای این افراد مکمل امگا ۳ است. مصرف این مکمل‌ها باعث کاهش علائم کم کاری تیروئید در دوران بارداری می‌شوند.

کم کاری تیروئید و ناباروری مردان

گاهی کم کاری تیروئید و نازایی ارتباط مستقیمی با کاهش میزان باروری مردان دارند. به این معنی که این بیماری می‌تواند باعث ایجاد مشکلات باروری در مردان شود. کم کاری تیروئید در آقایان سبب افزایش تولید هورمون پرولاکتین می‌شود. پرولاکتین که یکی از هورمون‌های هیپوفیز است باعث کاهش تولید تستوسترون می‌شود. از آن جا که تستوسترون حمایت‌کننده تولید اسپرم است کاهش آن در باروری مردان تأثیر می‌گذارد.

فعالیت غده تیروئید در دوران بارداری

پیرامون مسأله کم کاری تیروئید و نازایی و همچنین مادران باردار مبتلا به تیروئید کم کار باید دانست عمده فعالیت این غده در زمان بارداری، از هفته دوازدهم بارداری آغاز می‌شود. از آن جا که این زمان حساس‌ترین دوره بارداری به شمار می‌آید. لذا کنترل و تنظیم هورمون تیروئید در این مدت بسیار مهم است. در واقع جنین تا هفته ۱۲ قادر به تولید این هورمون نیست. بعد از سپری کردن تقریباً ۱۸ هفته از بارداری جنین خود هورمون تیروئید را تولید می‌کند. با این حال سطح تولید آن بسیار اندک است و جوابگوی نیاز جنین نیست. از این رو جنین هورمون تیروئید مورد نیاز خود را از طریق جفت و از بدن مادر دریافت می‌کند.

عوارض کم کاری تیروئید در دوران بارداری بر جنین

مشکلات کم کاری تیروئید و نازایی تنها مختص به ناباروری مادر نمی‌شوند. به این معنی که بعد از باردار شدن مادر تنظیم و کنترل هورمون تیروئید از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا کم کار بودن غده تیروئید در مادران باردار باعث بروز مشکلات و عوارضی در جنین می‌شوند. تولد نوزاد مرده، تولد نوزاد نارس، کند ذهنی و پاره شدن جفت از جمله عوارض ناشی از کم کاری تیروئید در جنین هستند. به دلیل نقش هورمون تیروئید در رشد سیستم عصبی و مغز جنین، طبیعی بودن میزان ترشح آن در دوران بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

عوارض کم کاری تیروئید در دوران بارداری بر مادر

با توجه به موضوع کم کاری تیروئید و ناباروری، خانم‌هایی که دچار این بیماری هستند. نسبت به سایر خانم‌های دیگر در مدت سه ماهه اول بارداری بیشتر در معرض خطر سقط جنین قرار دارند. به همین دلیل با تحت نظر قرار گرفتن این خانم‌ها توسط پزشک متخصص، می‌توان از سقط جنین در آن‌ها پیشگیری کرد. کم کاری تیروئید و نازایی عوارض بسیاری در خانم‌ها به دنبال دارند. عوارض کم کاری غده تیروئید در زنان باردار اما می‌توانند جدی‌تر باشند.

• خونریزی پس از زایمان
• میوپاتی یا درد
• ضعف عضلانی از عوارض کم کاری تیروئید در مادران باردار هستند. همچنین می‌توان به عوارض دیگری مانند:
• پره اکلامپسی
• نارسایی احتقانی قلب
• کم خونی و… در این مادران نیز اشاره کرد.

تأثیر کم کاری تیروئید پدر بر جنین

در خصوص کم کاری تیروئید و ناباروری و تأثیرات این بیماری بر باروری آقایان و خانم‌ها مطالبی را عنوان کردیم. حال ممکن است این بحث پیش بیاید که آیا پدری که دچار تیروئید کم کار بوده، بیماری او بر جنین تأثیر می‌گذارد؟ در جواب باید گفت که وجود این بیماری در پدر تأثیری بر سلامت جنین و اختلال رشد او نمی‌گذارد. تنها بحثی که در این رابطه مطرح می‌شود تأثیر کم کاری تیروئید بر باروری آقایان است. معمولاً این مشکل در آقایان با مراجعه به پزشک و مصرف قرص لووتیروکسین قابل حل است.

آیا قرص لووتیروکسین مانع بارداری میشود؟

سوالات متداول

1: آیا کم کاری تیروئید در ناباروری خانم‌ها تأثیر‌گذار است؟

کم کاری تیروئید باعث اختلال در روند تخمک‌گذاری خانم‌ها خواهد شد. همچنین بروز این بیماری در خانم‌ها باعث افسردگی و اختلال در سیستم خود ایمنی آنان می‌شود. این عوامل تأثیر مستقیمی بر باروری خانم‌ها می‌گذارند.

۲: بهترین رژیم غذایی برای خانم‌های باردار مبتلا به کم کاری تیروئید کدام است؟

خانم‌های بارداری که به بیماری تیروئید مبتلا هستند باید از مقدار زیادی میوه و سبزی در رژیم غذایی خود استفاده کنند. انواع ماهی و صدف، گوشت گاو، تخم مرغ، جگر و غلات سبوس دار نیز باید در رژیم غذایی این افراد گنجانده شوند.

۳: آیا خانم‌های مبتلا به کم کاری غده تیروئید می‌توانند باردار شوند؟

کم کاری غده تیروئید یکی از موانع جدی برای بارداری است. لذا خانم‌ها می‌توانند با مصرف قرص لووتیروکسین سطح ترشح این هورمون در بدن را تنظیم کنند. با این کار مانعی برای باردار شدن آن‌ها باقی نمی‌ماند.

جمع‌بندی

زوج‌های درگیر با کم کاری تیروئید و نازایی می‌توانند با مراجعه به پزشک متخصص مشکل باروری خود را برطرف کنند. درمان این بیماری هرچند طولانی مدت است اما فرایندی بسیار ساده است. زیرا بعد از انجام آزمایش، پزشک با توجه به سطح هورمون تیروئید در بدن بیمار، اقدام به تجویز دارو برای او می‌نماید.

منبع:

https://www.btf-thyroid.org/pregnancy-and-fertility-in-thyroid-disorders